Hoe zit het met fair practice in de concertwereld in tijden van besmetting?

Rijk en overvloedig, dat is de Belgische jazzscene in een notendop. Een staalname in januari 2020: initiatiefrijke muzikanten, partnerorganisaties die ondersteunen en faciliteren, speelplekken met durf en vertrouwen van het publiek. Een voorbeeld: GingerBlackGinger, het project waarmee Yannick Peeters wordt geselecteerd voor JazzLab Impuls. Dankzij deze coproductie kan de bassiste beginnen met schrijven en organiseren, om vanaf april 2020 met haar dreamteam de hort op te gaan. In dat team ook twee internationale zwaargewichten: Claron McFadden en Jim Black. Grote klasse op het podium. Maar de podia gaan op slot. 

Hoopvol of overmoedig? In de zomer van 2020 wordt een nieuwe tournee van GingerBlackGinger aangekondigd voor januari 2022. ‘We nemen geen risico’. Grote klasse verdient een grote tournee voor volle zalen. Herboeken dus, naast bubbels en streamen kanshebber voor het woord van 2020. Die oplossing blijkt voor velen echter al snel op agendalimieten te botsen. En opnieuw: gesloten deuren. Niemand heeft hierom gevraagd. Niemand heeft een antwoord.

Januari 2022. Ook muzikanten kunnen positief testen. De tournee van GingerBlackGinger wordt erdoor gehalveerd. Dat heeft een impact op de artistieke vergoedingen, die in veel gevallen ook een deel(tje) van de kosten voor verblijf, vluchten en productioneel werk dekken (Yannick Peeters kon rekenen op de steun van een organisatie, vele anderen draaien helemaal zelf op voor de kosten). Uitkoopsommen worden scherp berekend, want ook de zalen kreunen onder lagere ticketinkomsten en grote onzekerheid. Annuleren dus. Maar: annuleren kost ook geld. De moed zakt in de schoenen, de rekening onder nul. Niemand heeft hierom gevraagd, we hebben nog steeds geen antwoord.

Februari 2022. We hebben perspectief nodig. Niet het perspectief dat lonkt naar vrijheid en het post-tijdperk. Wel een perspectief op die rijke en overvloedige jazzscene die we als een evidentie zijn gaan beschouwen. Muzikanten denken nu twee keer na voor ze op eigen houtje een internationaal project of tournee gaan opzetten. De vraag is nu niet óf er een wiel afdraait, maar wel wannéér. In het beste geval is er ‘wederzijds begrip’, in het slechtste nonchalance of onwil, waardoor de muzikant zelf opdraait voor de kosten en gederfde inkomsten. Grote namen, internationale toppers, gewaagde projecten zijn welkom op de podia, maar de kleine lettertjes in de paginalange contracten en dure annulatieverzekeringen lezen we liever niet samen. De etalage blinkt, de kassa klopt.

We vragen een kader voor fair practice in tijden van besmetting. Wat ons betreft kan het eenvoudig. Begin met twee kernprincipes: gedeeld risico, gedeelde winst. Muzikanten en podia zijn partners in het opzetten van tournees en concerten. We zoeken niet naar alle mogelijke doemscenario’s, naar die ene clausule die ons van elk risico bevrijdt. We nemen samen de verantwoordelijkheid bij het annuleren van concerten en gaan voor een werkbaar voorstel: in het geval van een gedwongen annulering (bij besmetting of quarantaine) garandeert de zaal 50% van de volledige artistieke vergoeding, aangevuld met de gemaakte reis- en verblijfskosten, pro rata te berekenen op basis van de volledige tournee. 

Dit is een garantie die de artiest zelf niet wil inzetten. Het is wél een blijk van vertrouwen in het artistieke parcours van muzikanten die ons publiek in vuur en vlam (blijven) zetten voor de Belgische jazz.


Teun Verbruggen, muzikant en initiatiefnemer Werkplaats Walter
Bart Vanvoorden, artistiek leider kunstencentrum nona